Psikiyatri Uzmanı Prof. Dr. Gül Eryılmaz, bağlantılardaki yalnızlığa ait değerlendirmede bulundu.
İçerisinde bulunduğumuz bilgi çağında dijital ortamlara ve haber kaynaklarına ulaşımın ziyadesiyle artmasına rağmen ironik bir formda yalnızlığın da artmış durumda olduğunu kaydeden Prof. Dr. Gül Eryılmaz, yalnızlığın geniş bir yelpazeye sahip olduğunu söyledi.
Yalnızlığın pek çok çeşidi bulunuyor
Psikolojik çalışmaların, bilhassa son vakitlerde yalnızlığın nedeni ile ilgilendiğini kaydeden Prof. Dr. Gül Eryılmaz, “Yalnızlık, birinci olarak güzel olmayan, öznel ruhsal bir durum olarak açıklandı. Ama daha sonrasında kişinin gereksinim duyduğu toplumsal bağlantılarının yetersiz olmasına yahut var olan toplumsal münasebetlerinde kişinin istek ettiği yakınlığın, duygusallığın ya da samimiyetin olmamasına gösterilen bir reaksiyon olarak özetleniyor. Bu açıdan bakıldığında kişilerarası yalnızlık, toplumsal yalnızlık, kültürel yalnızlık, ruhsal yalnızlık, kişinin kendi içerisinde kurmuş olduğu dinamikler açısından yalnızlık üzere çeşitleri de var. Bazen duruma bağlı olabiliyor, bazen yalnızlık kronikleşebiliyor ya da toplumsal bir modülün yansıması olarak da gelişebiliyor.” diye konuştu.
Yalnızlığın manasının içerisinde bulunulan duruma nazaran değişebileceğini kaydeden Prof. Dr. Gül Eryılmaz , “Kocaman bir kalabalık içinde tek başına olmak öteki bir şey, kalabalık içinde nahoş, istenmeyen, sizin canınızı yakan, keyifsiz bir his vermesi diğer bir şey. Tek başına olup da ruhsal olarak yeterli hissedebilirsiniz, bunun ismi yalnızlık değil. Makûs hissettiğiniz noktada yalnızlık olabilir.” dedi.
6 çiftten 1’i yalnızlık hissi yaşıyor
İlişkilerde yalnızlığa bayanların daha hassas olduğunu tabir eden Prof. Dr. Gül Eryılmaz, “Her altı çiftten bir adedinde yalnızlık hissi olduğu istatistiklerde görülmektedir. Bu his yönetilmediği vakit da bağa ziyan verecek hale gelebiliyor. Böylece kişinin psikolojisine yeterli gelmeyen bir durum ortaya çıkıyor. Bilhassa bayanların buna daha yatkın olduğu çalışmalarda gözükmektedir. Yani, bayanlar yalnızlığa erkeklerden daha hassaslar.” dedi.
Bireylerin bir alaka yaşarken neden yalnız hissettiklerini de pahalandıran Prof. Dr. Gül Eryılmaz, “Bu durum kişisel nedenlerden, çevresel nedenlerden ve ilgiden kaynaklanıyor. Hem biyolojik olarak hem de ruhsal yapılanmamız için yalnızlığa değil, bağlanmaya gereksinimimiz var. Bunun içinde şefkat, görülme, ilgilenilme var. Tüm bunlar çocukluk çağından itibaren oluyor. Şayet ki çocukluk çağında sağlıklı bir bağlanma gerçekleşiyorsa erişkinlikte de bu bağlanmayı görüyor ve yalnızlık hissetmiyoruz.” diye konuştu.
Yalnızlığın bulaşıcı bir his olduğunu belirten Prof. Dr. Gül Eryılmaz, “İlişkide karşı tarafla kurduğumuz duygusallığın gereğince konuşulmaması, yansıtılmaması, toplumsal problemler, ekonomik sıkıntılar üzere süreksiz ya da kalıcı olarak bireyin psikolojisini etkileyen etmenler de bağa yansıyabilir. Yalnızlığın bulaşıcı olduğu da söylenebilir. Çok yakın ilişkinizdeki bireyden sizlere de yalnızlık bulaşabilir. Bir öteki faktör de bireylerin sorun çözme düzeneği. Yakın bağlardaki sorun çözme mahareti de yalnızlığı artıran yahut azaltabilen bir tesir yaratabiliyor. Sorun olduğu vakit kaçmak da yalnızlığı artırıyor.” diye konuştu.
Yapılan çalışmalara nazaran günde iki saatten fazla toplumsal medya kullanımının da bağlantıdaki yalnızlığı artırabildiğine dikkat çeken Prof. Dr. Gül Eryılmaz, “Özellikle toplumsal medyanın bu kadar etkin kullanıldığı bir devirde yalnızlığın da bu kadar ortaya çıkması insanı şaşırtmıyor. Toplumsal medyada kurulan alakalar ‘mış’ üzere ilgiler ve bu münasebetler, gerçekte olan münasebetten daha farklı tesir ediyor. Beyin buna alışırsa, hakikaten çıkma, fanteziye kayma, münasebetiyle da yalnızlık ortaya çıkabiliyor. Böylece de gerçek bağlantıları kaybetmeye sebep olabiliyor.” ihtarında bulundu.
Arkadaş bulma sitelerinin bireylerin yalnızlığını gidermesinin bilimsel bir desteği olmadığını kaydeden Prof. Dr. Gül Eryılmaz, “Çalışmalara bakmak gerekiyor. Ferdî olarak toplumsal medya üzerinden kurulan münasebetlerde bir başlangıç yani tanışma açısından bakıyorsanız burada bir sorun yok ancak orta ve uzun vadede alakaların nasıl gelişeceğini toplumsal medya belirliyorsa orada bir külfet olabilir. Yani her vakit bir sanal gerçeklik üzerinden münasebet kuruyor, bunu devam ettiriyorsak bu gerçek bir ilgi olmayacaktır. Hasebiyle bağlara ziyan verecektir.” ikazında bulundu.
Sağlıklı alaka her tarafıyla düzenleyici oluyor
Sağlıklı bir bağlantının biyolojik olarak da kişiyi düzenlediğine dikkat çeken Prof. Dr. Gül Eryılmaz, “Çiftler birbirinden uzaklaştıkça mide – bağırsak sistemiyle ilgili şikayetlerin arttığını görürüz. Yakın münasebetteki çiftler fizikî olarak uzaklaşıldığında bedensel olarak bir reaksiyon veriyor çiftler. Bu durum da ayna nöronlarla alakalı bir durum. Daha etkin olan ayna nöronlar sayesinde gönderilen ihtarlarla birlikte karşılıklı düzenleme sağlanıyor ve gelen ikazlarla birlikte bedensel olarak da ruhsal olarak da rahatlama sağlanıyor. Bu, sanal ortamda mümkün olmuyor.” dedi.
Çiftlerin ilgilerindeki yalnızlığı ortadan kaldırabilmesi için tekliflerini de sıralayan Prof. Dr. Gül Eryılmaz, şunları söyledi:
Farkında olun: İlk olarak farkındalık. Farkında olmak gerekiyor. Bunun kozmik bir şey olduğunu bilmek gerekiyor. Bu yalnızca o bireylerin başına gelmiyor ve yaşanılabilmesi olası bir şey. Fakat daha sonrasında bunu çözmek için araştırmaya girmek gerekiyor. Bu mevzuda yalnızca düşünmek bile yeterlilik katıyor, bir farkındalık sağlıyor.
Duyguları konuşmayı öğrenin: Bir başka teklifim ise hisleri konuşmayı öğrenmek. Ailelerde de anne babalar hislerini göstermiyor, küsüyorlarsa, bir sorun çözme sistemi uzaklaşma üzerinde oluyorsa ergenler de bunun üzerinden dünyayı bu türlü yorumluyor ve küsmeye, hislerini konuşmamaya başlıyorlar. Yapılan şeyler, bir sonraki kuşağı da etkiliyor. Hem genetik hem davranışı öğrenmeyle ilgili transfer oluyor. Bunu değiştirmek sizin elinizde. Hisleri konuşmak güç lakin öğrenilen bir şey. Yalnız başınıza yapamıyor iseniz takviye de alabilirsiniz.
Kolektif ortamlara geçilmeli: 2014’te değerli bir hayvan deneyi yapılıyor. Fareyi bir mühlet izole, yani yalnız bırakıyorlar. Bir mühlet sonra beynindeki hücrelerde bir değişimi mikroskobik olarak görüyorlar. Daha sonrasında fareyi toplumsal ortamına geri gönderiyorlar. Bir süre sonra nörona tekrar bakıyorlar ve radyolojik bulgularda nöronda bu değişimin gittiğini görüyorlar. Yani nöron hücresi bile değişebiliyor, yalnızlığa biyolojik bir cevap veriyor. O fare izole ortamında kalsa ve orada üreseydi bir sonraki jenerasyona de yalnızlığı geçecekti. Beyin kendini değiştirebiliyor. İzole ortamdan ağların olduğu, kolektif ortama geçmek gerekiyor.
