Kış mevsimi, kısalan günler nedeniyle gün ışığı yerine yapay ışık altında daha çok saat geçirdiğimiz vakit manasına da geliyor. Günlerin kısa, gecelerin uzun olması ister istemez uyku/uyanıklık ritmimizi (Sirkadyen ritm) etkiliyor. Bu durum bedenimizde pek çok değişikliğe neden oluyor. Bu değişikliklerden biri de gözlerimizde ortaya çıkıyor. Kışa has bu değişimin yanı sıra günümüzde yapay ışık altında daha uzun saatler geçirmek durumunda kalmamızın uyku bozukluklarının artışına, bu artışından gözlerde miyopi sorunun oluşmasına yol açabileceğine dikkat çeken Acıbadem Ankara Hastanesi Göz Sıhhati ve Hastalıkları Uzmanı Profesör Hekim Emrah Altıparmak şu bilgileri verdi:
“Uyku bozukluklarının yahut daha yanlışsız bir tabirle ‘uyku hijyeni’nin bozulmasının çocuklarda miyopi artışına neden olup olmadığı bilim dünyasında uzun vakit bir tartışma konusu oldu. Bunun nedeni, birtakım çalışmalarda az uyuyan çocukların daha sık miyop olması yahut miyoplarının daha süratli ilerlemesidir. 15 bin 316 Çinli çocuk üzerinde yapılan bir çalışmada günde 7 saatten az uyumanın miyopi riskini artırdığı gösterilmiştir. Benzeri bir çalışma 3 bin 625 Koreli çocuk üzerinde de gerçekleştirilmiş ve 5 saatten az uyumanın miyopiyi tetiklediği bulunmuştur. Öte yandan diğer çalışmalar bu sonuçlarla örtüşmeyen sonuçlar ortaya koymuştur. Bunun üzerine yalnızca uyku mühleti değil uyku kalitesi ile miyopi ortasındaki ilgi araştırılmış ve değişik sonuçlarla karşılaşılmıştır. Örneğin geç saatte yatma ile hem miyopinin daha sık görüldüğü hem de geç yatan çocuklarda miyopinin daha süratli ilerlediği gözlenmiştir. Az uyuyan yahut sistemsiz uyku saatleri olan çocukların daha sık miyop olduğu ve/veya miyoplarının daha süratli ilerlediği bildirilmiştir. Bilhassa “gece kuşu” tabir edilen bireylerde, yani gündüz uyuyup gece uyanık kalan şahıslarda bu sonuçlar daha dramatiktir” dedi.
Uyku istikrarı gözleri etkiliyor
Aslında bu çalışmaların tamamının, gözün ağ katmanında yer alan ve bedenin gece/gündüz istikrarını sağlamaktan sorumlu özel bir küme retina hücresinin rolüne işaret ettiğini vurgulayan Altıparmak “ipRGC ismi verilen bu hücreler gözün görme misyonundan çok beynin uyku/uyanıklık ritmini ayarlamaktadır. Bu hücreler ışığa (özellikle de mavi dalga boyuna) hassastırlar ve direkt beyinde hipotalamusta yer alan ve bizim bedenimizin içsel saati olan bir bölgeye bağlıdırlar. Bu hücreler ışığı hissettiklerinde uykuda salınan melatonin hormonunun salınımını durdururlar. Melatonin hormonu olağanda gece uykuda salınan bir hormondur ve bedende pek çok sistemin çalışmasını direkt yahut dolaylı olarak tesirler. Birebir vakitte “mutluluk hormonu” olarak da isimlendirilebilir” açıklamasında bulundu.
En az 2 saat aydınlıkta vakit geçirilmeli
Emrah Altıparmak dikkat edilmesi gereken başka ise şu formda sıraladı;
-Geç saatte yatmak, yatmadan evvel cep telefonu, bilgisayar üzere ekrandan yansıyan parlak ışığa maruz kalmak melatonin hormonu salınımını olumsuz etkileyebilir. Bunun sonucu olarak da uyku sorunları ile karşı karşıya kalabiliriz.
-Çocuklarda rastlayacağımız uyku sorunları ise onlarda pek çok öteki soruna neden olabileceği üzere, gözlerinde daha sık miyopi yahut miyopinin süratli artmasına neden olabilir.
– Çocuklarda ve gençlerde göz sıhhatinin korunabilmesi için uyku hijyeninin korunması da büyük ehemmiyet taşımaktadır. Bilhassa gün ışığının kısa olduğu ve yapay ışığa daha çok maruz kaldığımız kış günlerinde çocuklarımızın uyku saatlerine dikkat etmeli ve bilhassa uykudan en az 2 saat evvel dijital aygıtlarla irtibatlarını sonlandırmalarını sağlamalıyız.
-Mutlaka kullanmaları gereken bir durum varsa mavi ışığı azaltmak yoluyla uyku hijyenlerini koruyabilir, dolaylı olarak da göz sıhhatlerini koruyabiliriz.
-Günler kısa da olsa günde 2 saat açık havada aydınlıkta vakit geçirmenin miyoptan uzak kalmakta en gözetici formüllerden biri olduğunu aklımızdan çıkarmamalıyız.
