Yeni doğan bebekler, gözlerini dünyaya açtıkları birinci andan itibaren büsbütün savunmasız bir durumda olur. Her ne kadar anne babaya muhtaç olsa da ufak reflekslerle kendini müdafaaya çalışırlar. Bu durum büsbütün doğuştan gelen bir özelliktir. Bebeğin eline dokunduğunuzda, bebeğin parmaklarınızı kavraması yahut yüzüne yaklaştığınızda gözlerini kırpması da bu durumun en değerli göstergelerindendir.
Refleksler, bireylerin ani gelişen olaylara karşı verdiği istem dışı reaksiyonlardır. Bu içgüdüsel hareketler bireylerde doğumdan itibaren görülmeye başlar. Refleksler, bilhassa bebekler için hayati bir kıymete sahiptir. Bunların başında emme refleksi gelir. Zira bir bebeğin hayatını sürdürebilmesi için anne sütünü alabilme kabiliyetine sahip olması gerekir. Bu nedenle bebek, kimsenin bir şey öğretmesine muhtaçlık duymadan emme refleksi ile beslenir.
Refleksler, bebek gelişiminde değerli ipuçlarıdır
Bebekler için emme refleksi dışında kıymet taşıyan çeşitli refleksler vardır. Bunlar ortasında ise arama-emme refleksi, moro sıçrama ve tonik boyun refleksi, yürüme, yakalama ve aksırma-öksürme refleksi sayılabilir. Bu refleksler bebeğin santral hudut sisteminde rastgele bir sorunun olup olmadığını gösteren ipuçlarıdır. Bu nedenle bebeklerin doğumun çabucak akabinde kesinlikle nörolojik muayenelerin yapılması gerekir.
Arama-emme refleksi
Bebeğin doğumuyla görülen arama-emme refleksi, büsbütün beslenme içgüdüsü ile ortaya çıkar. Bebeğin dudak etrafına yahut yanaklarına dokunulduğunda bebek otomatikman yüzünü o istikamete hakikat çevirir ve emmeye hazırlık yapar. Bu refleks, 3 ile 7 aya kadar sürebilir. Arama-emme refleksi daha uzun mühletler devam ediyor ise anne babaların çok dikkat etmesi gerekir. Zira 7 aydan fazla süren bu refleks, beyin hasarı habercisi olabilir. Arama-emme refleksinin hiç görülmemesi ise beyin sapında doğumsal bozuklukları, travma ve hudut sistemini içine alan ağır enfeksiyon durumlarını işaret edebilir.
Moro (sıçrama) refleksi
Yeni doğan bebeklerin sağlıklı olduğunun bir göstergesi olan moro (sıçrama) refleksi, bebeğin duyduğu yüksek seslere ve ani hareketlere verdiği yansıdır. Cam yahut kapıların süratle çarpması ya da bir cismin yere düşmesi durumunda bebeğin moro refleksi devreye girer. Bu refleks sonucu bebek, olduğu yerde sıçrar ve ellerini süratle göğsüne çeker. Sıçrama refleksi, genel olarak 3 aydan itibaren kaybolmaya başlar. Ama bazen 6 aya kadar devam ettiği de görülebilir. Bu refleksin görülmemesi bebekte santral hudut sisteminin zedelenmesini ya da farklı bir hastalığın baskılandığının habercisi olabilir. Bunların yanı sıra ani seslere ve hareketlere bebeğin tek bir kısmı ile (sağ yahut sol) reaksiyon vermesi, hareket etmeyen öbür kol yahut bacakta hudut felcinin yahut köprücük kemiğinde kırığın varlığını gösterebilir. Tek taraflı sıçrama refleksinin uzun sürmesi ise beyin hasarını işaret edebilir.
Yakalama refleksi
Bebeğin avucuna ya da ayaklarına hakikat parmak yahut rastgele bir cisim uzatıldığında bebek, içgüdüsel olarak parmaklarını içeri kıvırarak cismi kavramaya çalışır. Bu durum yakalama refleksi olarak açıklanır. Bebekte bu refleks, anne karnındaki 28. haftada başlarken, doğduktan sonraki 2. ayda tabiatıyla kaybolur. Zira bebek, 2 aylıkken şuurlu olarak cisimleri yakalamaya başlar. Ancak bebeğin ayaklarındaki refleks 10. aya devam edebilir. Yeniden yakalama refleksinin görülmemesi üzere durumlarda hudutlarda oluşabilecek bozukluklardan şüphelenilebilir.
Tonik boyun refleksi
Yatar durumdaki bebeğin başı birden teğe rastgele bir tarafa çevrildiğinde, otomatik olarak bebeğin kol ve bacağında dışa hakikat açılma görülür. Bu refleks doğumdan 3 ya da 4 hafta sonra daha bariz formda ortaya çıkar, 3 yahut 4. ayda ise azalma gösterir. Bu refleksin 4 aydan daha uzun sürmesi serebral palsi hastalığını akıllara getirebilir.
Yürüme refleksi
Koltuk altlarından tutularak yere basması sağlanan bebeklerde adım atma eğilimi görülür. Gereken vakitte doğan bebekler ayak tabanlarını yere tam olarak basabilirken, erken doğan bebekler ayak parmaklarının ucunda yürümeye çalışır. Bu yürüme refleksi doğumdan sonraki 4. aydan itibaren kaybolur.
Aksırma-öksürme refleksi
Yeni doğan bebekler hava yollarını açabilmek için tekrar içgüdüsel olarak aksırma öksürme refleksi ortaya çıkarır. Bebekler bu refleks sonucu aksırarak üst, öksürerek ise alt teneffüs yolunu temizler. Bebekler bu refleksini ise ömürleri uzunluğu kaybetmez
anne baba bakım bebek büyüme çocuk ebeveyn gelişim refleks
