Aşkın beyne ne üzere tesirleri var? Aşkın insan beynindeki tesirlerini duyunca çok şaşıracaksınız! İnsanlık tarihi boyunca en çok değer verilen hususlarından biri hiç elbet: ‘aşk’ oldu. Aşkın insan beynindeki tesirleri ise epey dikkat alımlı. Tutkulu aşk periyodunda hudut hücrelerini büyüten hormon, olağandan 2-3 kat fazla salgılanıyor. Aşkın beyni gençleştirdiğini belirten Prof. Dr. Sultan Tarlacı, sırılsıklam aşk periyodunda beynin karar düzeneğinin daha az çalıştığını belirterek, “Aşk gelince akıl gider” deyişinin sinirbilim alanındaki doğruluğuna dikkat çekti.
BÜTÜN KIYMETLİ ESERLER TUTKULU AŞK DEVRİNDE YARATILIYOR
Dünyaya baktığınız vakit gördüğünüz her estetik üretinin; yeterli bir mimarinin, âlâ bir tablonun, yeterli bir müziğin, güzel bir şiirin, güzel bir sinema filminin…Tutkulu olan her şeyin üretiminin altında dopamin yatar. Dopamin, yenilik arayışı, yaratıcılık ve hazzı temel alan bir hudut kimyası hususudur. Tutkulu aşk devrinde insan beyninin neredeyse dopamin içinde yüzdüğü gösterilmiştir. Bundan ötürü bütün değerli aşk şiirleri, bütün kıymetli müzikler daima sırılsıklam aşk periyodunda yazılıyor.
AŞK BEYNİ GENÇLEŞTİRİYOR
Bir öteki bilinen şey de tutkulu aşk devrinde ‘neuron growth factor’ denen ve hudut hücrelerini büyüten hormon beyinden salınıyor. Yaşlandıkça azalıyor. Bu neuron growth factor’ün aşk periyodunda ölçülmüş insanların kanlarında olağanın 2-3 katı yükseldiği gözlenmiş. Pekala, bu neyi sağlar? Hudut hücrelerinin daha uzun ayakta kalmasını, hudut hücrelerinin ortasındaki temasın vakit içerisinde daha sık olmasını ve gençleşmeyi sağlayan bir hormon. Hudut hücrelerini yapay bir ortama alıp, onlara bu hormonu verdiğinizde yapıları daha da gençleşiyor. Birebiri beyinde oluyor. Yani aşk beyni gençleştiriyor.
AŞK AĞRI HASSASLIĞINI AZALTIYOR
Sırılsıklam aşk devrinde morfin gibisi hususların beyinde salınımı artıyor. Bundan ötürü ağrıya hassaslık azalıyor. Bu şey için de geçerli. İnsan çok memnun olduğu vakit ağrı duymaları azalır vücudunda. Lakin mesela depresyondaki hastalar çok fazla ağrı duyarlar. Başı ağrır, boynu ağrır, sırtı ağrır beli ağrır… Dolayısı ile sırılsıklam aşk periyodunda ağrı hisleri de azalıyor.
AŞKIN ÖMRÜ NE KADAR?
Her şeye karşın aşk, tekrar beklenmedik anda geldiği vakit, olumlu karşılanması gereken bir his. Fakat gerisinden da muhakkak bir müddetinin olduğu ve bir iniş periyodunun olacağını hep düşünmek lazım. Son ve devamlı aşk diye bir şey kelam konusu değil. Bu sırılsıklam aşk periyotlarının en fazla kan kimyası ve ruhsal testler olarak 8 ila 16-18 ay sürdüğü gösterilmiştir. Çok istisnai durumlarda 20 yıl tutkulu aşk yaşayanlar var lakin bunlar natürel ki çok sıra dışı şahıslar.
AŞK İŞLEVSEL MR İLE GÖRÜNTÜLENEBİLİYOR
İnsanlar 1700’lü yıllara kadar insanı yöneten merkezin kalp olduğunu düşünmüşler. 1700’lü yıllardan sonra insanı yöneten temel merkezin beyin olduğu anlaşılmış. Çağdaş çağda 2003’ten beri artık işlevsel MR’ın birçok alanda kullanılması kimi beyin bilimcilerde merak uyandırmış.
“Yutarken, kitap okurken, sinema izlerken beynin neresi çalışıyor görüyoruz. Sanki bir insan sevdiği bireye bakarken beyninin neresi çalışıyor?” diye sormuş Mısırlı Bilim İnsanı Semir Zeki. Bu sorulduktan sonra, hayret uyandıracak halde beynin aşikâr bölgelerinin aşık bireyler maşuklarına bakarken ışıl ışıl parladığını görmüşler ve bu tutarlılık gösteren bir şey. Yani birisi aşıkken öbür bir örüntü, öbürü aşıkken öteki bir örüntü yok. Bütün o sırılsıklam aşk devrinde beynin ışıldayan alanlarında misal bir örüntü var. Şöyle bir test olabilir; ‘Beni sevgilim sahiden tutkuyla seviyor mu?’. Bunu anlamamız herhalde bir yarım saat sürer. Teknolojik olarak buna sahibiz yani işlevsel MR aygıtı olduğu için bunu yapabiliriz.
AŞK BEYNİN KARAR SİSTEMİNİ YAVAŞLATIYOR
İnsan davranışının hepsinin beyinsel bir karşılığı var. Sırılsıklam aşk devrinde beynin birçok bölgesi ışıldarken, beynin frontal bölgesi az çalışıyor ya da çalışması zayıflıyor. Bunun sonucu nedir? Olağanda bizim alın beyin bölgemiz toplumsal normlar, kurallar oluşturmamızı sağlıyor. Diğerinden hürmet görmeyi ve bütüne bakıp durumumuzu değerlendirmeyi sağlıyor. Birebir beyin bölgesi, trafikte sağa ya da sola dönmeden çok evvel sinyal vermeni sağlar. Bu bölge birebir vakitte karar alma süreçlerinde de devreye giriyor. Bu bölgenin sırılsıklam aşk periyodunda az çalışması, o devirde alınan kararların sıhhatsiz ve sıkıntılı olmasına neden oluyor. Dolayısı ile o ağır, tutkulu devirde hani sonradan derler ya “Ben bunu nasıl yaptım, buna nasıl bu türlü karar verdim…” Pişmanlıklar olur ya aşklarda bir mühlet sonra… Ya da “O benden şunu istedi ben ona nasıl verdim!” Sırılsıklam aşk bitince akıl yerine gelmiştir. Aslında bunun sinirbilimsel karşılığı var. Hakikaten sırılsıklam aşk devrinde aşk gelince akıl gidebiliyor.
