Günümüzde teknoloji ve medya, çocukların hayatında adeta vazgeçilmez haline geldi. Eğitim, eğlence ve iletişim amacıyla ekranda sıkça vakit geçiren çocuklar, aslında gelişimleri açısından bazı risklerle de yüz yüze kalıyor. Aile danışmanı Gülsu Arpacı, 0-6 yaş aralığındaki çocukların ekran süresinin sınırlandırılması gerektiğine dikkat çekti.
ERKEN YAŞTA EKRANLA TANIŞMAK BEYİN GELİŞİMİNİ OLUMSUZ ETKİLİYOR
Teknoloji, çocukların hayatında giderek daha fazla yer alıyor; ancak bu durum çocukların gelişimini ve sağlığını olumsuz etkiliyor. Araştırmalar, uzun süre ekrana maruz kalan çocukların bilişsel gelişimlerinde bazı sorunlarla karşılaşabileceklerini, bunun da akademik başarılarına yansıyabileceğini ortaya koydu.
Özellikle okul öncesi yaş gruplarında ekran başında geçirilen sürenin, dikkat eksikliği ve hiperaktivite gibi sorunlara yol açabileceği belirtildi. Ekranların çocukları hareketsiz bıraktığı ve bu nedenle obezite riskini de artırdığı biliniyor. Aynı zamanda, fazla ekran süresi uyku kalitesini düşürüyor, dil gelişimini ve görme yeteneğini de olumsuz etkiliyor.
AÇIK HAVA OYUNLARI VE FİZİKSEL AKTİVİTE AZALIYOR
Çocukların ekran başında geçirdiği uzun süre, açık havada oyun oynama ve fiziksel aktivite yapma imkanlarını kısıtlıyor. Bu da sadece bedensel değil, sosyal gelişim açısından da risk oluşturuyor. Örneğin, iki yaşın altındaki çocukların ekran süresi, sosyal becerilerin oluşması için gerekli olan aile iletişimi ve yaratıcı oyun fırsatlarını azaltabiliyor. Bu yaş grubunda yüz yüze iletişim oldukça önemliyken; ekranlar bu kıymetli zamanların önüne geçebiliyor.
EBEVEYNLERİN EKRAN KULLANIMI DA ÇOCUKLARI ETKİLİYOR
Ailelerin ekran başında geçirdiği süre de çocukların davranışlarını etkiliyor. Uzmanlar, çocukların karmaşık duygularla başa çıkmaları için ekrana yönlendirilmemesi gerektiğini belirtiyor. Bu durum, çocukların kendi duygularını düzenlemekte zorlanmalarına neden olabilir ve ekran karşısında fazla vakit geçiren çocuklar, bu alışkanlık ellerinden alındığında öfke patlamaları yaşayabilir.
Çocukların sosyal-duygusal becerileri, bilişsel gelişimle birlikte şekillenir. Sağlıklı bir sosyal gelişim, çocukların okul performansını ve ömür boyu öğrenme süreçlerini olumlu etkiler. Bu nedenle, çocukların ekranla geçirdikleri sürenin sınırlı olması, yüz yüze etkileşimlerin artırılması ve ekran kullanımının kontrollü yapılması, çocukların daha sağlıklı gelişimesi için kritik bir rol oynar.
EKRAN SÜRESİ NASIL SINIRLANDIRILABİLİR?
Gülsu Arpacı, ekran süresinin kontrol altına alınması için ailelere önerilerde bulundu:
İçeriğe dikkat edin: Çocuğun izlediği program veya içerikleri dikkatle seçin. Hızlı tempolu ve dikkat dağıtıcı içeriklerden kaçının.
Birlikte izleyin: Çocuğunuzla birlikte ekran karşısında vakit geçirin ve izlediği içerik hakkında sohbet edin. Bu, anlamasını ve öğrendiklerini pekiştirmesine yardımcı olur.
Süreyi sınırlayın: 2-5 yaş aralığındaki çocuklar için günlük ekran süresini en fazla bir saatle sınırlamak faydalıdır.
Sosyal etkileşime önem verin: Yemek ve uyku gibi özel anlarda ekranları devre dışı bırakın, çocuğunuzla yüz yüze iletişim kurmaya odaklanın.
Dijital detoks zamanı belirleyin: Düzenli olarak dijital detoks yapın ve bu süreçte çocuklarınızı dışarıda oyun oynamaya veya fiziksel aktivitelere teşvik edin.
