ELİF DEMİRTAŞ BİLİR | MAVİ KADIN
ABD’li Kimya Profesörü Michelle Francl, “Demlenmiş: Çayın Kimyası” adlı kitabının tanıtımı sırasında yaptığı basın açıklamalarında, çayın mükemmel demlenmesi için tuz eklenmesi önerisi çay tüketimiyle ünlü İngiltere’de, gündemin en çok tartışılan konularından biri haline geldi.
İngiltere’deki tepkilere karşı, Londra’daki ABD Büyükelçiliği bir açıklama yayınladı. Açıklamada, “İngiltere halkının endişe etmesine gerek yok; çaya tuz ekme önerisi, ABD’nin resmi politikası değildir ve asla olmayacaktır” denildi.
Büyükelçilik, espriyle harmanlanmış bir diplomatik mesajla şunları ekledi: “ABD Büyükelçiliği olarak çayı doğru şekilde yapmaya devam edeceğiz. Mikrodalgada ısıtarak!”
ABD’li kimya profesörü Francl’ın çaya tuz eklenmesi önerisine Rizeliler de karşı çıktı. Karadeniz çayının doğal acılığına vurgu yapan Rizeliler, Türk çayını önerdi.
Gastroenteroloji Uzmanı Prof. Dr. Vedat Göral, ABD ve İngiltere arasında neredeyse diplomatik krize yol açan “çaya tuz eklenmesi” konusunda Mavi Kadın’a özel açıklamalarda bulundu.
“Çaya tuz eklemek aslında eski bir uygulama ve bu yöntem çayın tadını dengelemek amacıyla kullanılır. Çaya tuz ilavesi genelde alışık olmadığımız bir içecek türüdür” diyen Göral, “Son günlerde, böyle bir uygulamadan bahsedildi. ABD’li bilim adamı, mükemmel bir fincan çay yapmak için, tuz eklenmesini öneriyor. Bunun yeni bir fikir olmadığı ortaya çıktı; hatta Prof Francl’ın tarifini mükemmelleştirmek için, analiz ettiği Sekizinci Yüzyıl Çin el yazmalarında bile bu malzemeden bahsediliyor. Francl, her bardağa biraz tuz karıştırılmasını önermektedir. Francl’ın analizine göre, tuzdaki sodyum, dilimizde bulunan ve çayın acı hissini yatıştıran bir reseptörü bloke ederek içmeyi daha keyifli hale getiriyor.
Çaya tuz eklenmesinin nedeni, çay yapraklarının acılığını dengelemek ve çayın genel tadını arttırmaktır. Suyun sert ve mineral içeriğinin yüksek olduğu bölgelerde, çaya tuz eklemek, suyun sertliğini azaltarak çayın tadının daha az acı olmasını da sağlayabilir.” dedi.
“YÜZYILLARDIR KULLANILIYOR”
Göral, “İlave tuz, bir tutam olarak belirtiliyor. Çaya bir tutam tuz eklemenin (tadı için yeterli değil) sodyumun ‘ağızlarımızdaki acı reseptörlerini bloke etmeye’ yardımcı olması nedeniyle çayın daha az acı görünmesini sağlayabileceğini savunuyor. Çaya tuz eklemek, dünyanın başka yerlerinde bu kadar tabu değil. Aslında bu, bazı yerlerde yüzyıllar öncesine dayanan bir uygulamadır.” ifadelerini kullandı.
2019’da South China Morning Post, çay içme gelenekleri hakkında bir görüş yazısı yayınladığını belirten Prof. Dr. Vedat Göral şöyle devam etti: Bu geleneklerden biri, Çin’in 618’den 907’ye kadar süren Tang hanedanlığına kadar uzanıyor. China Morning Post, bu süre zarfında çay yapraklarının toz haline getirildiğini ve daha sonra bloklar halinde sıkıştırıldığını söyledi. İnsanlar bu blokları, çay demlemek için kullandıklarında tuz ekliyorlardı.
Tuz, günümüzde de Tibet’te bazı çayların yapımında kullanılan temel maddedir. Yak tereyağı çayı olarak bilinen popüler tariflerden biri, koyu renkli fermente edilmiş bir çayın bol miktarda tuzla demlenmesini ve ardından yak tereyağı ve sütle servis edilmesini içerir.
SİYAH TUZ MİDEYE İYİ GELİR
“Bazı kaynaklarda, bir moğolistan geleneği olduğu belirtiliyor. Çaya bol miktarda süt ve kaya tuzuna benzeyen, esmer renkli bir tuz katıp içerlermiş. Tuzlu çayın tadının, bildiğimiz çayla pek alakası olmadığı ama iç ısıtıcı, lezzetli bir içecek olduğu söylenmektedir.” bilgisini veren Göral, siyah tuz hakkında da önemli bilgiler verdi:
Eğer kilo veriyorsanız, yeşil çayla karıştırılmış siyah tuz içmek; hazımsızlık, asitlik ve hazımsızlık gibi birçok mide probleminizi azaltabilir. Limon çayına, siyah tuz karıştırıp içmek, kabızlık sorununu ortadan kaldırabilir. Siyah tuzun özelliği midedeki sindirim enzimlerini teşvik etmesidir, bu sayede yiyecekler daha hızlı sindirilir, yağ azalır ve obezitenin azaltılmasına yardımcı olur.
Kara Tuz nedir? Kala Namak, kala loon, bire noon, Hint kara tuzu, Sulemani namak, bit lobon veya Himalaya kara tuzu olarak da bilinen kara tuz, Himalaya bölgesinde üretilen volkanik bir kaya tuzudur. Bu ismi menekşe-siyah renginden alır. Ancak, sadece doğal haliyle siyahtır; topraklandığında pembe renge dönüşür.
TANSİYON DÜŞÜKLÜĞÜNE TUZLU ÇAY!
Düşük tansiyon sorunu yaşayanlara tuzlu çay önerisinde bulunan Göral, “Tuzlu çay bence özellikle tansiyon düşüklüğü ve ishali olan kişiler için, iyi bir seçenek olabilir. İshal ile tuz kaybı olduğundan, tuzu yerine koymak ve çay ile de sıvı açığını gidermek, iyi bir fikir olabilir.
Çayla beraber, tuzlu bisküvi veya tuzlu kurabiye tüketiliyor. Aslında çayı ve tuzu, bu şekilde, ağızda değilde, midede karıştırmış oluyoruz.” dedi.
ÇAY TÜKETİMİNDE TÜRKİYE BİRİNCİ SIRADA
Türkiye, çay tüketiminde dünya genelinde birinci sırada yer alıyor. Almanya merkezli Statista’nın 2016 yılındaki araştırmasına göre, Türkiye kişi başı çay tüketiminde lider konumda bulunuyor. İrlanda ikinci sırada, İngiltere ise çay tüketiminde üçüncü sırada yer alıyor.
