ELİF DEMİRTAŞ BİLİR I MAVİ KADIN
Şehir hayatının ve çalışan kadın olmanın zorlukları bazı pratik uygulamaların kullanımını artırdı. Evlerimizi temizlik robotları süpürüyor, çamaşırlarımızı kurutma makineleri kurutuyor ve hatta bazı makinelerde ütü özelliği bulunuyor. Teknoloji bu kadar gelişmişken bundan faydalanmamak kaçınılmaz tabii ki. Bunları bir kenara bırakırsak, beslenme seçimlerimizde de pratik ve kolay uygulanabilen ürünleri zararlarını bilmeden kullanabiliyoruz. İşte bu zararlı gıdalardan biri de bulyonlar.
Kabul edelim et ve tavuk suyu yapmak biraz zahmetli biraz da zaman isteyen bir iş fakat söz konusu sağlık olduğunda bunu göze almak gerekiyor. Pilavdan çorbalara kadar birçok yemeğe lezzet kattığı için tercih edilen bu ürün, çok fazla tuz içermektedir. İngiltere’de yapılan bir araştırma sonucunda 103 üründen yalnızca 13’ünde ‘makul seviyede’ tuz bulunduğu tespit edilmiştir. Hem et/tavuk hem de sebze karışımları olarak küpler halinde satılan bulyonlar, içeriğindeki yüksek sodyum oranından dolayı kalp damar hastalıklarına, böbrek hastalıklarına ve hipertansiyona adeta davetiye çıkarıyor.
YEDİKÇE YEDİRTİYOR
Diyetisyen Esma Nur Kara Poyraz, bulyonların sağlıksız olmasının altında yatan sebebin içeriğinde MSG (mono sodyum gluatamat) yani Çin tuzu bulunması olduğunu söyledi. Mono sodyum gluatamat’ın içine girdiği besini aşırı lezzetli hale getirdiği için yedikçe yeme hissi uyandırdığının altını çizen Poyraz, MSG’nin özellikle hazır çorbalar, bulyonlar ve çocukların severek yediği hamburger, salam, sosis, cips, kraker gibi ürünlerde sıkça kullanıldığını belirtti.
Poyraz, özellikle Çin, Japonya ve Kore mutfaklarında yaygın olarak kullanılan çin tuzunun tat almadan sorumlu sinirleri uyarıp yiyeceklerin tadını güçlendirerek MGS’nin içine girdiği ürüne karşı kişiyi bağımlı hale getirdiği konusunda uyarıda bulunarak bulyonun zararlarını sıraladı:
- Çok fazla tuz içerdiği için vücudun ödem tutmasına neden olur
- Yüksek tansiyon, kalp hastalığı ve felç riskini artırabilir
- Bulyonda bulunan MGS maddesi baş ağrısı, baş dönmesi, yorgunluk, mide bulantısı ve kusma gibi yan etkilere neden olabilir
- Alerjiyi tetikleyerek gözlere zarar verebilir
Hirosaki Üniversitesi’nde görevli bilim adamı ve ekibi tarafından yapılan deneylerde, farelere çeşitli miktarda mono sodyum glutamat verildi. Glutamat maddesinin retinadaki hücrelere saldırdığı ve bu nedenle farelerin, görme yeteneğinin azaldığı tespit edildi.
Diyetisyen Esma Nur Kara Poyraz, marketlerde satılan paketli bulyonlar yerine evde tavuk ve et sularının yapılmasını önerdi.
ET SUYUNU KENDİNİZ HAZIRLAYIN
Evde et suyu hazırlamak için malzemeler:
- Kemikler (tavuk, et, balık)
- Sebzeler (havuç, soğan, sarımsak)
- Otlar ve baharatlar (defne yaprağı, biberiye, kekik)
Yapılışı:
- Kemikleri ve sebzeleri tencerede suyla birlikte kaynatın.
- Kaynadıktan sonra ocağı kısın ve en az 2-3 saat kısık ateşte pişirin.
- Ocaktan aldıktan sonra suyunu süzün.
- Et suyunu soğumaya bırakın ve kalıplara döküp dondurucuda saklayın.
ÇİN RESTORANI SENDROMUNA NEDEN OLUYOR?
Amerikan Gıda ve İlaç Örgütü FDA (Food and Drug Administration) yaptığı açıklamada bulyonların da içeriğinde bulunan MSG’nin belli miktarlarda alındığında çoğu insan için güvenli olduğunu ancak migren, epilepsi, astım, gibi bazı hastalıklara karşı duyarlı olan insanlarda yan etkilerin görülebileceğini vurgulamışlardır. MSG vücuda alındıktan sonra özellikle Çin Restoranı Sendromu olarak tanımlanan bir takım etkilere neden olabilir.
Bazı araştırmalar ise daha çok ve daha sık yeme isteği uyandırması nedeniyle MSG içeren besin maddeleri tüketenlerde obezite, diyabet ve Alzheimer gibi bir takım hastalıkların ortaya çıkma olasılığını artırdığını öne sürmüştür.
ÇİN RESTORANI SENDROMU NEDİR?
Çin restoranlarında lezzeti artırmak için bolca kullanılan MGS’nin bazı insanlarda göğüs ağrısı, baş ağrısı (migren), yüzde kızarıklık, nefes darlığı, terleme, ödem gibi yan etkilere neden olduğu bildirilmiştir. Bu nedenle de bu değişiklikler Çin Restoranı Sendromu olarak adlandırılmıştır.
Çin Restoranı Sendromunun nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, monosodyum glutamat (MSG) adı verilen gıda katkı maddesine alerji veya aşırı duyarlılıktan kaynaklandığı düşünülmektedir. MSG, umami adı verilen beşinci temel tada katkıda bulunan bir amino asit tuzu türüdür.
Çin restoranı sendromunun semptomları genel olarak yemek yendikten sonra 30 dakika içinde başlar ve birkaç saat içinde kendiliğinden geçer.
Bu semptomlar:
- Baş ağrısı
- Ciltte kızarma ve terleme
- Yüzde kızarma
- Göğüste sıkışma hissi
- Mide bulantısı
- Kusma
- Yorgunluk
- Baş dönmesi
- Anormal kalp atışı
- Nefes almada zorluk
Not: Bu içerik bilgilendirme amaçlıdır ve yayınlandığı tarihten önceki bilimsel araştırmalara ya da uzman görüşlerine dayanmaktadır. Tanı ve tedavi için mutlaka doktora başvurulmalıdır.
